Nederland verandert: hoe we in 2040 wonen en waarom leefstijlen het verschil maken
We vergrijzen, steden groeien en woonwensen verschuiven. MarketResponse onderzocht welke gevolgen deze ontwikkelingen hebben voor woningbouw en gebiedsontwikkeling in aanloop naar 2040. De inzichten in leefstijlen, gebaseerd op het Brand Strategy Research (BSR)-model, bieden gemeenten, woningcorporaties en ontwikkelaars een heldere blik op de veranderende woonvraag en de kansen om daarop in te spelen.
Nieuwe huishoudens, nieuwe wensen
Tot 2040 neemt het aantal Nederlandse huishoudens toe van zo’n 8,4 miljoen naar ruim 9,3 miljoen. Deze groei is niet alleen een kwestie van méér woningen bouwen, maar ook van de juiste woningen en buurten realiseren voor verschillende leefstijlen.
“Ja, de vergrijzing speelt een rol, maar minstens zo belangrijk is de verschuiving in woonwensen”, zegt Richard van den Heuvel, expert leefstijlonderzoek bij MarketResponse.
“Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het aandeel actieve bewoners groeit van 23% naar 28%. Dat terwijl het aantal rustige bewoners afneemt van 19% naar 15%. Ook de groep eigenzinnige bewoners neemt toe (van 10% naar 12%), terwijl gezellige bewoners afnemen (van 14% naar 11%). Dat heeft grote gevolgen voor hoe we steden en woonwijken ontwerpen.”
Deze verschuiving in de leefstijlen heeft impact op de manier waarop woningbouw en gebiedsontwikkeling worden aangepakt. Dat ziet ook Wiebe de Ridder, senior consultant wonen, voorzieningen en gebiedsontwikkeling bij Sweco. Zijn organisatie werkt intensief met het BSR-model. “We zien dat actieve en eigenzinnige bewoners zoeken naar een dynamische omgeving met voorzieningen op loopafstand. Rustige bewoners hechten juist meer waarde aan een woonomgeving met rust en groen. De kunst is om daar nu al in onze planvorming rekening mee te houden.”
“Door leefstijl mee te nemen in de ruimtelijke planvorming, kunnen we bij Sweco veel beter voorspellen welke woonomgeving aansluit bij welke doelgroep. Dat voorkomt mismatches tussen vraag en aanbod.” – Wiebe de Ridder
BSR: de drijfveren achter woonkeuzes
Het Brand Strategy Research (BSR)-model van MarketResponse segmenteert mensen op basis van hun leefstijl, motivatie en drijfveren. Het model verdeelt alle Nederlandse inwoners in . Richard legt uit: “Leefstijlvoorkeuren spelen een cruciale rol in woonkeuzes. We zien dat traditionele demografische kenmerken zoals leeftijd of inkomen niet voldoende zijn om woonwensen te voorspellen. Twee mensen met dezelfde sociaaleconomische achtergrond kunnen totaal verschillende voorkeuren hebben. De één zoekt levendigheid en stedelijke voorzieningen, terwijl de ander juist rust en groen belangrijk vindt. Door leefstijlsegmentatie toe te passen, kunnen gemeenten en ontwikkelaars veel gerichter plannen en bouwen.”
Wiebe: “Door leefstijl mee te nemen in de ruimtelijke planvorming, kunnen we bij Sweco veel beter voorspellen welke woonomgeving aansluit bij welke doelgroep. Dat voorkomt mismatches tussen vraag en aanbod.”
Van monofunctioneel naar gemengd gebruik
De toenemende vraag naar woonomgevingen die aansluiten bij actieve en eigenzinnige bewoners heeft gevolgen voor de inrichting van nieuwe woonwijken. “We zien dat binnenstedelijke gebieden en stationsomgevingen steeds belangrijker worden”, zegt Wiebe. “Actieve en eigenzinnige bewoners willen een mix van wonen, werken en voorzieningen dichtbij. Denk aan horeca, sportfaciliteiten en co-workingruimtes. Maar in landelijke gebieden blijft de vraag naar rustige, groene omgevingen juist groot. Dit vraagt om een andere benadering van gebiedsontwikkeling per regio.”
Volgens Richard wordt deze trend vooral in de Randstad zichtbaar. “Hier groeit het aantal huishoudens van ongeveer 4 miljoen naar bijna 4,7 miljoen in 2040. Het aandeel actieve bewoners stijgt van 23% naar 30%. Dat betekent dat we niet alleen woningen moeten bouwen, maar ook de juiste voorzieningen en werkplekken moeten integreren.”
Wat betekent dit voor woningcorporaties, gemeenten en ontwikkelaars?
Voor woningcorporaties, gemeenten en ontwikkelaars is de conclusie helder: woonvisies moeten inspelen op de veranderende vraag van een groeiend en divers palet aan huishoudens. Richard benadrukt het belang van maatwerk. “Er is niet één oplossing voor heel Nederland. In de Randstad zien we een grotere vraag naar dynamische, stedelijke woonomgevingen. In het noorden en oosten van Nederland blijft juist de behoefte aan rustige woonomgevingen met veel groen bestaan. Dat vraagt om een gedifferentieerde aanpak, waarbij gemeenten en ontwikkelaars goed naar de lokale leefstijlen moeten kijken.”
Wiebe vult aan: “Iedere gemeente of projectontwikkelaar moet zich afvragen: voor wie ontwikkelen we een gebied? Het is verstandig om te kijken naar de dominante leefstijl in een regio, maar ook om ruimte te houden voor diversiteit. Een goed ontworpen gebied biedt op de juiste schaal ruimte voor ontmoetingen, voorzieningen én rust.”
Over BSR, de BSR Portal en Advies op Maat
De inzichten uit het BSR-model helpen om deze ontwikkelingen niet alleen in termen van aantallen, maar vooral in termen van leefstijlbehoeften te begrijpen. MarketResponse heeft sinds 1988 een schat aan data opgebouwd over wat mensen écht drijft in hun woonkeuzes. Al deze kennis is samengebracht in de BSR Database en toegankelijk via de BSR Portal.
Richard van den Heuvel: “We merken dat steeds meer gemeenten en ontwikkelaars het belang van leefstijlsegmentatie inzien. De BSR Portal biedt een toegankelijke manier om met deze data te werken. Hiermee kun je exact zien hoe leefstijlen zijn verdeeld in een bepaald gebied en welke kansen dat biedt voor woningbouw en gebiedsontwikkeling.”
Om gemeenten, projectontwikkelaars, woningcorporaties en andere geïnteresseerden kennis te laten maken met deze manier van werken, is er een proefaccount beschikbaar voor de BSR Portal. Wil je liever advies op maat voor jouw project in samenwerking met Sweco mail dan met: richard.vandenheuvel@marketresponse.nl
“De vraag is niet alleen hoeveel woningen we bouwen, maar hóe we deze woningen en hun omgeving zo inrichten dat ze aansluiten op de behoeften van verschillende leefstijlgroepen” – Wiebe de Ridder
Bouwen voor de toekomst vraagt een nieuwe blik
Het onderzoek van MarketResponse laat zien dat Nederland er in 2040 anders uitziet. Vergrijzing is slechts één factor in een breder verhaal van groeiende huishoudens en veranderende leefstijlen. “De vraag is niet alleen hoeveel woningen we bouwen, maar hóe we deze woningen en hun omgeving zo inrichten dat ze aansluiten op de behoeften van verschillende leefstijlgroepen”, concludeert Wiebe. “Door de menselijke factor – leefstijl en drijfveren – centraal te stellen, kunnen we veel beter inspelen op de woonwensen van de toekomst.”
“Voor gemeenten, ontwikkelaars en ontwerpers betekent dat meer maatwerk, meer flexibiliteit en een bredere blik op wonen. Want alleen zo creëren we een Nederland waarin iedereen – van actieve tot rustige bewoners – een plek vindt die bij hem of haar past”, besluit Richard.
Benieuwd naar wat BSR Leefstijlen voor jou kan doen?
Krijg inzicht in de woonwensen van de toekomst of ervaar zelf hoe jij je communicatie kunt versterken en bewoners kunt laten participeren. Wil je meer weten over het BSR-model of meer inzicht in jouw gemeente krijgen? Ga zelf aan de slag met de BSR-Portal en probeer hem 4 weken gratis uit.