Drijfveren bewoners bepalen succes van lokale duurzame mobiliteit

Zoveel mensen, zoveel zinnen. Als het gaat om duurzaamheid en mobiliteit in gebiedsontwikkeling is dit gezegde een steeds belangrijkere factor om mee te wegen in de te maken keuzes voor woning- en wijkinrichting. Sterker nog, de drijfveren van de verschillende groepen bewoners zijn bepalend voor kansrijke duurzame gebiedsontwikkeling.

Dit blijkt uit het trendrapport Mobiliteit en duurzaamheid bij gebiedsontwikkeling van marktonderzoeksbureau MarketResponse. In dit rapport combineert het bureau de recente uitkomsten van onderzoek naar drijfveren en voorkeuren voor duurzamere vormen van mobiliteit en wonen met de BSR-leefstijlsegmentatie Woonbeleving. Dit omdat mobiliteit behalve een klimaatvraagstuk in toenemende mate een ruimtevraagstuk is, vanwege de verdichting in stedelijke gebieden. Duurzaamheid en mobiliteit zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden bij gebiedsopgaven. Dit vergt dat stadmakers grondig analyseren wat bewoners verwachten qua duurzaamheid voordat ze impactvolle keuzes maken op gebouw- en gebiedsniveau.

Steentjes worden bouwstenen

Het trendrapport laat zien dat het uitgangspunt ‘eenheid in verscheidenheid’ ook geldt voor duurzame mobiliteit. Zo valt op dat bewoners de verantwoordelijkheid voor een duurzame of betere wereld voornamelijk bij de overheid en bedrijven leggen. Zo’n driekwart van de Nederlanders verwacht dat organisaties positief bijdragen aan mens, milieu en maatschappij. Ze wijzen dus eerst en vooral naar andere, grote partijen. Maar ze zijn wel degelijk bereid zelf een steentje bij te dragen. Dat is van belang, want die steentjes kunnen de bouwstenen vormen voor het faciliteren en inspireren van bewoners op dit vlak.

Meer fietsen en minder vliegen

Zo geeft ruim de helft van de ondervraagden aan zelf actief energie te besparen. Ze zien beperking van CO₂-uitstoot door bedrijven en het opwekken van meer zonne-energie als belangrijke, positieve maatregelen als het gaat om duurzame energie. Als het gaat om mobiliteit dan scoort vaker de fiets pakken het hoogst, gevolgd door wat minder vaak een vliegvakantie boeken. Pas daarna worden meer openbaar vervoer en elektrische auto’s gezien als positieve maatregelen.

Stevige onderlinge contrasten

Toch mogen we er niet vanuit gaan dat elke doelgroep hetzelfde verwacht als het gaat om duurzaamheid van de woning en om parkeren en mobiliteitsoplossingen. Als we de uitkomsten van het onderzoek koppelen aan de zes doelgroepen uit het BSR-leefstijlsegmentatie Woonbeleving koppelen, dan vallen stevige onderlinge contrasten op als het gaat om duurzame mobiliteit. Met het BSR-model zijn doelgroepen en hun drijfveren op groepsniveau te onderscheiden en dat maakt het mogelijk om te differentiëren in beleidsaanpak en -communicatie. Uiteindelijk bepalen de drijfveren van die groepen bewoners hoe kansrijk het concept voor een gebiedsontwikkeling zal zijn. Kennis over de drijfveren van de toekomstige bewoners van een gebied maakt het mogelijk om scherpere keuzes te maken: deelmobiliteit of royale parkeerplaatsen, bakfiets parkeren of laadpalen?

Deelmobiliteit versus status en geld

Ter illustratie lichten we er twee doelgroepen uit, de zogenoemde eigenzinnige en de exclusieve bewoners. De overige vier doelgroepen zijn de gezellige, de actieve, de rustige en de comfortabele bewoners. Het verschil tussen de eigenzinnige en de exclusieve bewoners is in één oogopslag dat de eerste groep kiest voor openbaar vervoer en deelmobiliteit en de tweede groep voor geld en status.

Duurzaamheidsprofiel eigenzinnige bewoners

De eigenzinnige bewoners zijn meer dan de andere doelgroepen bezig met duurzaamheid. Ze kiezen er bewust voor om niet met het vliegtuig op vakantie te gaan en hechten belang aan de productie van duurzame energie in de eigen omgeving, meer gebruik van openbaar vervoer en beperking van CO₂-uitstoot door bedrijven. Eigenzinnige bewoners hechten weinig waarde aan een eigen auto en parkeerplek, maar wel veel aan vrijheid. Ze zijn pioniers op het gebied van deelvervoer en verwachten veel van initiatieven zoals Mobility as a service voor verbeteren van woon-werkverkeer. Deze groep is bereid te investeren in een energieneutrale woning, met name als dat collectief kan plaatsvinden.

Duurzaamheidsprofiel exclusieve bewoners

De exclusieve bewoners zijn slechts beperkt bezig met het thema duurzaamheid. Ze doen dat eigenlijk alleen als het geld, status of comfort oplevert in de vorm van energiebesparing, woningisolatie of een Tesla. Deze groep staat open voor meerdere vormen van elektrisch vervoer, zoals de speed-pedelic, de elektrische step of scooter, maar niet voor een e-bike. Ook voor andere vormen van duurzaam vervoer zijn ze te prikkelen, met name filesporten en ride sharing via een app. De exclusieve bewoners verwachten dat de zelfrijdende elektrische auto het meest van invloed zal zijn op het woon-werkververkeer in Nederland. Ze zijn voorstanders van kernenergie en investeren in een energieneutrale woning vanwege het terugverdieneffect.        

Innovaties succesvol integreren

De contrasten laten zien dat niet elke duurzaamheidsoplossing geschikt is voor elke doelgroep. Gebiedsontwikkelaars die innovaties op het gebied van duurzaamheid en mobiliteit succesvol willen integreren doen er goed aan de drijfveren van bewonersgroepen te analyseren. Dan is de kans het grootst de handen op elkaar te krijgen voor maatregelen en voorzieningen om vervolgens het verschil te maken.

Het trendrapport Mobiliteit en duurzaamheid bij gebiedsontwikkeling is hier te downloaden.