MKB’ers positief over bedrijfswaarde maar negatief over investeerders
MKB’ers zijn minder snel geneigd hun bedrijf te verkopen dan een jaar geleden. Velen van hen verwachten dat de waarde van hun onderneming op korte termijn zal gaan stijgen. De verwachtingen van investeerders op dat gebied zijn een stuk minder positief. Ook verschillen ondernemers en investeerders van mening over de factoren die belangrijk zijn voor de waardering en over de toegevoegde waarde van investeerders. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Marktlink, dat aangeeft geschrokken te zijn van het slechte imago van investeringsfondsen onder MKB’ers.
Sinds 2014 voert MarketResponse in opdracht van overname- en fusiebegeleider Marktlink jaarlijks onderzoek uit naar het sentiment in de verkoopmarkt voor bedrijven onder zowel MKB-ondernemers als investeerders. Voor het ondernemersgedeelte van het onderzoek sprak het onderzoeksbureau met 217 (mede)eigenaren van familiebedrijven.
Wat met name opvalt in vergelijking met de resultaten van vorig jaar, is dat men na de verkoopgolf die toen door de ondernemers werd voorspeld, nu minder snel geneigd is tot het van de hand doen van hun bedrijf. Dit resultaat lijkt grofweg in overeenstemming met recent onderzoek van KPMG, dat laat zien dat hoewel de totale dealwaarde nog stijgt, het aantal overnames de laatste tijd licht terugloopt.
Verkoopbereidheid
Waar het aandeel ondernemers dat vorig jaar aangaf dat de verkoop van zijn of haar bedrijf binnen een jaar relevant zou kunnen zijn nog ruim verdubbelde van 9% naar 20%, zakt dit aandeel dit jaar weer flink om op 13% uit te komen. Ook zijn er veel minder ondernemers die nadenken over de mogelijkheid om hun bedrijf binnen twee jaar van de hand doen. Dit aandeel daalde van 20% naar 12%. Wat betreft de termijnen van tussen de vijf en tien jaar en meer dan tien jaar vond er juist een stijging plaats van respectievelijk 23% naar 25% en 26% naar 44%.
Tom Beltman, partner bij Marktlink Fusies & Overnames, stelt dat een belangrijke verklaring voor de daling ligt bij de positieve ontwikkelingen in de economie: “Waar vorig jaar, na jaren van neergang, de resultaten aantrokken maar het vertrouwen nog broos was, waren meer ondernemers moe en toe aan verkoop. Nu het MKB echt op stoom ligt, is de verkoopbereidheid weer genormaliseerd en hebben ondernemers geloof in de toekomst. Zij stellen verkoop nog even uit. Dit is een echte vertrouwensindicator.”
Wat wel ongeveer gelijk is gebleven in vergelijking met de vorige edities van de monitor, is het aandeel van de ondernemers dat weleens heeft nagedacht over de opvolging of verkoop van zijn of haar bedrijf. Ruim twee derde van de respondenten (69%) geeft aan weleens na te hebben gedacht over opvolging en/of de verkoop van de onderneming. In de voorgaande drie jaren lag dit percentage slechts marginaal hoger met 73%, 71% en 72%. Van de MKB’ers die de verkoop van hun eigen bedrijf nooit hebben overwogen, heeft net iets meer dan de helft (52%) zelf weleens nagedacht over het overnemen van een ander bedrijf. Daarmee blijft ook dit aandeel grofweg gelijk aan dat in voorgaande jaren.
Waardestijging
De verklaring die Beltman geeft voor de afgenomen verkoopbereidheid lijkt te worden bevestigd door de onderzoeksresultaten. Maar liefst 82% van de ondernemers geeft namelijk aan te verwachten dat de waarde, en dus de verkoopprijs, van zijn of haar bedrijf de komende jaren zal stijgen: 50% van de respondenten voorziet een lichte waardegroei en 32% een sterke waardegroei. De overige 18% denkt dat de waarde ongeveer gelijk zal blijven en slechts 3% van de respondenten verwacht een daling.
Gevraagd of ze het eens zijn met de stelling dat de waarderingen van bedrijven in het algemeen zullen gaan stijgen de komende twaalf maanden, zijn ondernemers bijna net zo positief als over hun eigen bedrijf. 76% van de respondenten geeft aan het met de stelling eens te zijn (68% mee eens en 8% helemaal mee eens).
Desondanks zijn ondernemers gemiddeld dus iets positiever over hun eigen bedrijf dan over bedrijven in het algemeen, zodat de conclusie onvermijdelijk lijkt dat ondernemers enigszins met een roze bril naar hun eigen toekomst kijken. Toch stelt 79% van de respondenten het eens te zijn met de stelling ‘Ik heb goed inzicht in de waarde van mijn bedrijf’ (62% mee eens en 17% helemaal mee eens).
Verschillend perspectief
Beltman lijkt het positieve sentiment dat heerst onder de ondernemers echter wel te onderschrijven: “Wij zien in 2017 een duidelijke stijging van de prijzen.” Echter ligt de reden voor de waardestijgingen volgens hem niet zozeer in de ondernemingen zelf: “Als gevolg van de hoeveelheid kapitaal in de markt bij investeerders, strategische partijen met liquiditeitsoverschotten, banken die weer meer financieren en toenemende concurrentie, wordt er 10% tot 20% meer betaald voor bedrijven dan een jaar geleden.”
In vergelijking met de MKB’ers zijn investeerders stukken minder positief over de verwachte waardegroei van overnamedeals. Niet meer dan een kwart van hen voorziet dat de gemiddelde EBIT-multiple de komende jaren zal stijgen. Ook kijken ondernemers en investeerders behoorlijk anders aan tegen de aan- en verkoop(waarde) van bedrijven. Terwijl investeerders van mening zijn dat waardeperceptie met name afhankelijk is van het huidige management van de onderneming – nog meer dan van de groeikansen en huidige winstgevendheid – is slechts één op de tien ondernemers (11%) het hiermee eens.
Veel belangrijker achten MKB-ondernemers het klantenbestand (53%), de groeikansen (44%), de huidige winstgevendheid (43%), een ervaren personeelsbestand (35%) en de reputatie/merknaam (33%). Alleen de schuldpositie (7%) en stille reserves (4%) worden door de ondernemers nog minder invloed toegedicht dan het huidige management.
Slecht imago investeerders
Een ander opvallend interpretatieverschil treedt op ten opzichte van de manier waarop er tegen investeerders wordt aangekeken. Investeringsfondsen blijken zeker niet onverdeeld populair bij MKB’ers. Zo geeft maar liefst 61% van hen aan dat investeringsfondsen een slecht imago hebben en is 73% van mening dat het belang van een investeringsfonds afwijkt van het bedrijfsbelang. Dit terwijl meer dan de helft van de investeerders denkt dat deze op gelijke lijn zitten.
Minder dan de helft (46%) van de ondernemers denkt dat investeringsfondsen beschikken over expertise die bij henzelf ontbreekt en 40% gelooft dat een investeringsfonds een positief effect heeft op de bedrijfswaarde van een onderneming. Daarentegen geeft 59% van de respondenten wel aan dat investeringsfondsen een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de Nederlandse economie.
Beltman geeft aan te zijn geschrokken van de resultaten: “De rol van investeringsfondsen neemt enorm toe in het MKB. In circa de helft van de transacties is een investeringsfonds betrokken. Dat is een verdubbeling ten opzichte van vijf jaren geleden. Het is daarom jammer dat het vertrouwen in investeringsfondsen zo laag is.”
Redenen om te verkopen
Gekeken naar wat ondernemers motiveert om hun bedrijf van de hand te doen, blijkt dat 63% van de ondervraagden als belangrijkste reden zijn of haar leeftijd noemt. 19% geeft aan dat het met hun gezondheid te maken heeft en 7% zegt de zaak te zullen verkopen omdat het simpelweg niet meer leuk is. De overige respondenten geven als belangrijkste reden dat het bedrijf toe is aan een frisse wind of dat ze meer willen gaan genieten van de mooie dingen in het leven (beiden 6%).
Gevraagd naar de één na belangrijkste reden die ondernemers hebben om te verkopen, stijgt het deel van de respondenten dat aangeeft dat de zaak wordt verkocht doordat men het niet meer leuk vindt deze te runnen (33%). Ook geven veel ondernemers als tweede reden op dat ze meer willen genieten van het leven (26%) en dat er een frisse wind door het bedrijf mag (22%). Deze frisse wind is tevens de meest genoemde derde reden (37%), terwijl het genieten van het leven bovenaan staat als vierde reden.
Verwachte koper
Het slechte imago van investeerders onder MKB’ers vertaalt zich wellicht ook in de geringe mate waarin ze geneigd zijn hun bedrijf aan een investeringsfonds te verkopen. Zoals Beltman aangeeft, zijn deze fondsen betrokken bij ongeveer de helft van de overnames. Toch denkt slechts 9% van de ondernemers in eerste instantie aan een investeringsfonds wanneer ze overwegen hun bedrijf te verkopen. Als tweede, derde of vierde keus scoren de fondsen respectievelijk ook slechts 19%, 16% en 16%. Pas bij de vijfde keus stijgt het percentage tot 30%.
Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de ondervraagde MKB’ers allemaal uit familiebedrijven afkomstig zijn, zodat een grote groep (32%) denkt dat de onderneming zal worden overgenomen door een familielid. Nog net iets meer ondernemers (33%) laat weten dat een andere onderneming vermoedelijk de overname zal doen. Respectievelijk 12% en 6% geeft aan een management buy-out of management buy-in te verwachten.
In een reactie op de grote verschillen in het perspectief dat ondernemers en investeerders hebben op bedrijfsovernames, vertelt Beltman ernaar te streven de twee groepen nader tot elkaar te brengen: “Uit recent onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Minister van Financiën, blijkt namelijk dat investeringsfondsen een positieve invloed hebben op de economie. Met de uitkomsten van de Marktlink Monitor en het bespreekbaar maken van dit onderwerp hopen wij investeerders en ondernemers meer met elkaar te verbinden en zo het vertrouwen in de fondsen te verbeteren.”
Dit bericht is gepubliceerd op consultancy.nl
Photo by Benjamin Child on Unsplash