Ook volwassenen zien dat prestatiedruk onder jongeren veel te hoog is

Jongeren moeten altijd en overal presteren. Het lijkt nooit genoeg, je moet overal goed in zijn en het houdt nooit op. Het is dan ook geen wonder dat het niet best is gesteld met hun mentale gezondheid. Dit gevoel van veel te ‘moeten’ is volgens volwassen Nederlanders de belangrijkste oorzaak voor de hoge prestatiedruk die jongeren ervaren.

Dit blijkt uit onderzoek van MarketResponse in opdracht van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) onder 1500 volwassenen in oktober 2022. Bijna driekwart (72%) van de respondenten vindt de prestatiedruk op jongeren hoog tot zeer hoog. En 66% noemt die druk (zeer) ongezond.

Slecht toekomstperspectief

Het vele ‘moeten’ is volgens de ondervraagden niet de enige oorzaak voor de hoge prestatiedruk op jongeren. Ze noemen verder de prestatiecultuur in de maatschappij, het scheve beeld dat jongeren op social media consumeren, de hoge verwachtingen van ouders, het slechte toekomstperspectief (hoge studieschuld, klimaatverandering, onbetaalbare woningen) en het maakbaarheidsdenken in de samenleving. Opvallend is dat gebrek aan sociale contacten maar beperkt wordt genoemd, terwijl dit aan het begin van de coronacrisis vaak werd genoemd. Vaker wordt gewezen op het gebruik van stimulerende middelen.

Onderwijs niet de belangrijkste oorzaak

De prestatiedruk op jongeren in het onderwijs neemt volgens de deelnemers aan het onderzoek toe van basisonderwijs (42%) via voortgezet onderwijs (66%) naar hoger onderwijs (76%). Toch wordt specifiek het onderwijssysteem niet als belangrijkste oorzaak gekozen. Met name oudere respondenten zien te veel afleiding bij de jeugd door internet, social media en smartphone. Zij benadrukken de rol van de ouders hierin. Jongvolwassenen leggen de oorzaak wel bij het onderwijs. Ze vinden dat de nadruk te veel ligt op cijfers en cognitieve vaardigheden en te weinig op de behoeften en talenten van individuele leerlingen.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

SGF voelt naar aanleiding van het onderzoek de gezamenlijke verantwoordelijkheid om de prestatiedruk op jongeren te verlagen. “Een gezonde generatie is ook een mentaal gezonde generatie. De komende jaren kijken we daarom samen met jongeren en partners hoe we de mentale druk op de jeugd kunnen verminderen”, aldus SGF, dat bestaat uit 24 gezondheidsfondsen die werken aan het voorkomen, genezen en behandelen van ziekten. Samen zetten zij zich in voor ziekte-overstijgende onderwerpen zoals preventie, patiëntenparticipatie, immunologisch onderzoek en proefdiervrije innovaties.

Leren omgaan met prestatiedruk

De ondervraagden in het onderzoek van MarketResponse geven zelf al oplossingen aan die in lijn liggen met de oorzaken van de prestatiedruk en mentale gevolgen hiervan. Zo noemen ze minder vaak gebruik van sociale media en mobieltjes, maar ook wijzen ze op de maatschappelijke nadruk op presteren en de gezamenlijke verantwoordelijkheid om de prestatiedruk te verlagen. Ook bepleiten respondenten meer waardering voor praktijkonderwijs en minder druk om hoger onderwijs te volgen. Het onderwijs zelf noemt meer maatwerk voor leerlingen en meer ruimte voor individuele talentontwikkeling. Daarbij past meer ruimte om fouten te mogen maken.

Lees hier het volledige onderzoek