Verandering: kans of bron van stress?

Voor sommigen voelt verandering als een frisse wind door het huis. Nieuwe energie, nieuwe kansen, een moment om alles eens anders te doen. Voor anderen is het eerder een storm die de meubels door elkaar blaast en de vertrouwde rust verstoort. Het brengt onzekerheid, spanning en de vraag of het allemaal wel nodig is.

Op het eerste gezicht lijkt die uiteenlopende reactie puur persoonlijk. Maar er zit meer achter. Uit onderzoek van MarketResponse blijkt dat onze leefstijl – en de waarden die daarbij horen – een flinke invloed hebben op hoe we verandering ervaren. Niet leeftijd, opleidingsniveau of inkomen bepaalt onze houding, maar wat we belangrijk vinden in het leven. En dat is precies waar het BSR-leefstijlenmodel helderheid in biedt.

Vier kleuren, vier manieren om te kijken

Het BSR-model laat zien dat mensen keuzes maken op basis van psychografische drijfveren. Die drijfveren bepalen niet alleen wat we doen, maar ook hoe we nieuwe situaties beoordelen. En dat maakt dat verandering voor de één een avontuur is en voor de ander een bedreiging. Het model onderscheidt vier leefstijlen, elk met een eigen kijk op het leven:

Rood: gedreven door vrijheid, zelfontplooiing en avontuur

Geel: gericht op harmonie, verbondenheid en gezelligheid

Blauw: gefocust op controle, structuur en status

Groen: zoekend naar zekerheid, rust en traditie

Mensen met een rode leefstijl zien verandering vaak als kans: persoonlijke groei, avontuur en afwisseling. Past iets niet meer? Dan moet het anders. Een baan opzeggen zonder precies te weten wat de volgende stap wordt, voelt voor hen niet roekeloos maar juist bevrijdend. Ze vernieuwen zichzelf en hun omgeving zodra iets vast begint te roesten. Stilstand is voor deze groep het echte risico.

Voor groen ligt dat totaal anders. Hier overheerst de behoefte aan zekerheid. Verandering voelt als een verstoring van de balans, iets dat stabiliteit in gevaar brengt. Groene mensen houden vast aan routines en vertrouwde situaties, en kiezen alleen voor iets nieuws als het echt noodzakelijk is – vaak om praktische of financiële redenen. Grote sprongen zoals verhuizen of van baan wisselen komen bij hen minder vaak voor, en altijd met zorgvuldige afweging.

Geel beweegt mee met de omgeving. Zij veranderen niet omdat ze dat zelf zo graag willen, maar omdat het goed moet blijven voelen in de groep. Als collega’s overstappen van energieleverancier, overwegen zij dat ook, simpelweg omdat het bijdraagt aan verbondenheid en harmonie. De verandering zelf is minder belangrijk dan het behouden van een prettige sfeer.

Blauw neemt verandering juist pas serieus na een grondige analyse. Deze groep wil grip, overzicht en feiten. Eerst weten hoe de situatie in elkaar zit, wat de voordelen zijn en welke risico’s er spelen. Pas als alle informatie op tafel ligt, volgt er een beslissing. Vaak gaat het om strategische keuzes – overstappen van verzekeraar, politieke voorkeur herzien of investeren – en altijd met een duidelijk doel voor ogen.

Het zit ‘m in de waarden

Wat opvalt, is dat het niet de verandering zelf is die enthousiasme of stress oproept, maar de waarden die geraakt worden. Vrijheid, zekerheid, harmonie en controle zijn het filter waardoor we nieuwe situaties bekijken. Een nieuwe functie op het werk, een verhuizing of zelfs een verandering in dagelijkse gewoonten kan voor de één voelen als een frisse start en voor de ander als een sprong in het diepe.

Dat maakt het ook begrijpelijk waarom dezelfde verandering binnen een team of organisatie zo verschillend kan landen. Wat voor de een een logische en spannende stap is, kan voor een ander een bron van spanning zijn – simpelweg omdat het raakt aan heel andere behoeften.

Wat kun je hiermee?

Wie veranderingen doorvoert, in beleid, dienstverlening of communicatie, doet er goed aan te kijken door die BSR-bril. Het maakt namelijk uit waar iemand vandaan komt: niet iedereen heeft dezelfde startpositie, dezelfde motivatie of dezelfde manier van beslissen.

Maak daarom altijd duidelijk wat een verandering oplevert voor de waarden die voor mensen belangrijk zijn. Erken de zorgen of twijfels die er leven. En pas je aanpak aan op hun manier van kiezen: voor de een is dat vanuit emotie, voor de ander vanuit sociale context of rationele afweging. Zo vergroot je de kans dat verandering niet alleen geaccepteerd wordt, maar ook wordt omarmd.

Bij MarketResponse onderzoeken we continu hoe waarden en leefstijlen ons gedrag sturen. Niet om te voorspellen wie wat gaat doen, maar om te begrijpen waarom mensen doen wat ze doen. Want wie dat begrijpt, kan verandering beter begeleiden en verbinden – in plaats van verdelen.

Meer weten over de BSR Leefstijlen en hoe je het model in kan zetten bij communicatie rondom verandering?