In gesprek met jeugdzorgbestuurder Hans du Prie: “Ik hoop dat de waardering van beroepen gaat veranderen.”

Ik heb me verheugd op het gesprek met Hans du Prie, bestuurder van Ihub, een grote jeugdzorg- en onderwijsinstelling in het westen van het land. Enkele jaren geleden troffen wij elkaar voor het eerst rondom het thema positionering en communicatie. In het bijzonder met betrekking tot de werkgeversrol van Ihub, ofwel employer branding zoals dat tegenwoordig heet. Hans en ik verstonden elkaar snel. Misschien hielp het dat mijn eigen opvoeding gekleurd was met maatschappelijke betrokkenheid: mijn vader die in de jaren zeventig maatschappelijk werker was bij de Instelling voor Jeugd en Gezin te Zwolle, het leidde destijds tot een prettige en vruchtbare samenwerking. Na al die tijd spreek ik Hans dus weer, zo’n acht weken na het instellen van de lockdown.

Bezinning

Geld was geen onderdeel van de behandeling, straks wel

“Afhankelijk voelde ik verzet. Waar gaat dit over en wanneer gaat dit over? Corona is een inbreuk die je niet meer in de hand hebt, en je voelt dat je controle kwijt bent. Ik merkte dat ik na de aanvankelijke schok mezelf begon af te vragen, waar zijn we nu eigenlijk mee bezig? Wat is nu echt belangrijk? Natuurlijk wil je er ook nu zijn voor ouders en kinderen, dat heeft altijd de eerste prioriteit. Uiteraard heb je ook intern in één keer te maken met afstand in communicatie naar je medewerkers. Dan blijkt dat ineens heel veel zaken wel degelijk digitaal kunnen, ik had dat niet voor mogelijk gehouden. Waar ik me echter heel erg bewust van ben geworden is dat er na de crisis minder geld voor Jeugdzorg zal zijn en dat we nog meer moeten nadenken over de vraag hoe we kunnen doen wat ertoe doet voor ouders en kinderen.

Als het gaat om de behandeling was geld tot nu toe geen onderwerp. Maar in het directieteam komen we nu toch wel tot het besef dat wij keuzes moeten maken in waar wij echt de centen aan uitgeven. Veel vragen gaan over wat ik maar even luxe vragen noem. Neem als voorbeeld scheidingen, moet je daar nu professionele hulp voor vragen als ouders? Of is een suïcidaal kind helpen veel belangrijker? Wij hebben ons dus bepaald op de vraag: Waartoe zijn wij nu echt op aarde? We hebben scholen niet gesloten. Wij wilden toegankelijk en bereikbaar blijven voor kinderen en ouders en vooral kwetsbare ouderen en jongeren en we hebben geleerd om op gepaste afstand hulp te bieden. Daarbij blijft gelden dat de ouders de eerst verantwoordelijken zijn en blijven voor hun kind. We kunnen niet leven in een maatschappij waarbij ouders de problemen van hun kind overdragen aan Jeugdzorg.”

De ‘messen’ discussie

Op mijn vraag of het messenincident van begin dit jaar nog steeds relevant is, antwoordt Hans: “Ja, die discussie gaat gewoon door. Sterker nog, hij wordt alleen maar sterker. Ook hier geldt het besef dat leraren geen manusjes van alles zijn en elk probleem kunnen oplossen. Ouders zijn de eerste verantwoordelijken voor het gedrag van hun kinderen maar we erkennen wel dat steeds meer ouders momenteel moeite hebben om de dag fatsoenlijk door te komen. De onmacht ligt helaas niet achter ons. We zien hem gewoon terugkomen, nu al en in de nabije toekomst.

Ergo: De lockdown zet de mens aan het denken. Ik kreeg in een van onze eerste gesprekken het boekje ‘Dit is niet het leven dat ik heb besteld’ van Jeffrey Wijnberg. Het heeft mijn kijk op de vraag ‘voor welk probleem is dit de oplossing?’ verscherpt. Het inzicht dat we in een verwen- en outsource-maatschappij leefden in het pre-corona tijdperk (onder het motto ‘groeien moet kunnen, als ik maar in regie ben’) en we nu in hoog tempo moeten ont(ver)wennen, werpt ons terug op wat écht belangrijk is. In de opvoeding is dat de onvoorwaardelijke steun van de ouder naar het kind. Dat is de primaire verantwoordelijkheid. Luxe problemen afwentelen op de jeugdzorg of het schoolsysteem zijn nu even nu even niet aan de orde. Het klinkt hard, maar laten we er maar aan wennen.

Bezieling

Ondernemerschap blijkt een inspiratiebron

“Ik moet zeggen dat ik zeer geïnspireerd ben geraakt door ondernemers om ons heen die met eigen geld en risico zich aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Kijk naar horeca, cultuur, toerisme. Ondernemerschap is voor ons en voor mij een inspiratiebron gebleken. Het heeft mij energie gegeven om te zeggen dat wij financieel gezond moeten blijven. We voeren nu bijvoorbeeld de discussie hoe we de kosten integraal onderdeel kunnen laten zijn van de behandeling. Waarom laten we niet zien wat behandelingen kosten? Transparant zijn maakt ons resultaatgerichter en ik merk dat mensen daardoor geïnspireerd raken. Maar gelijktijdig erkennen we dat we door een heel moeilijke fase gaan. Het leven zal echt anders worden en communiceren is nu vooral het delen van je denkproces. Er is niet een weg naar een oplossing die je vervolgens gaat communiceren. Communicatie is onderdeel van het proces, het denkproces. Neem mensen daarin mee.”

Kwaliteitsprobleem

“Laat ik een voorbeeld geven: op één van onze afdelingen ging het zodanig slecht dat het leidde tot een aanwijzing van de inspectie. Op de afdeling bepaalden de jongeren wat er gebeurde in plaats van de begeleiding. Die afdeling zakte door de kwaliteitsbodem. We waren te veel bezig met reorganiseren in plaats van dat we signalen serieus namen die mensen afgaven. Kortom, we kregen een draai om de oren. Het is ons overkomen. Ik ben er niet trots op maar we pakken ons zelf wel aan de haren en trekken ons uit het moeras. We zijn open over de worsteling. We zullen minder geld krijgen maar we voelen ons verantwoordelijk en aan ons de taak perspectief te creëren, net als ondernemers doen. Wat ons betreft is dat de kern van onze missie en onze bezieling is daarop geënt: ieder kind dat bij ons op school komt, moet kunnen worden wie het wil worden.

Ergo: de coronacrisis, maar ook het erover praten in een interview als dit, geven mij een nieuwe dimensie: je moet eerst de pijn voelen, erkennen wat dat met je doet en dan de weg naar boven vinden en dat proces zo authentiek mogelijk beschrijven. Dan kom je dicht bij een purpose, bij wat je als organisatie drijft. Maar maak dit niet te smart, want alles anno nu is onzeker.

Beweging

Het indringende gesprek

“Durf uit te gaan van meer doen met minder, dat is wat ons nu inspireert. Dat is geen zwaktebod (omdat het moet), maar getuigt van drive ( omdat we het willen). Dat geeft intrinsieke energie. De beweging die ik zelf probeer te maken is om nog indringender gesprekken te voeren. En wat je ziet is dat mensen die indringende gesprekken nu ook met zichzelf beginnen te voeren. Ze beginnen nu al de slag te maken en zich rekenschap te geven van een nieuwe situatie waarbij alles anders wordt. Ik heb waardering voor mensen die zichzelf uit het moeras trekken en ontdekken dat ze zuinig om moeten gaan met hun baan. Gelijktijdig blijven we onzeker over wanneer dit eindigt. Ik had het uiteraard ook liever niet gehad want bij eerdere crisis had je het gevoel dat je wist wanneer het einde in zicht is. Dat is nu niet het geval. Daarom vind ik het belangrijk om ondanks de waan van de dag de prioriteiten aan te geven wat er nou echt wel toe doet.“

De toekomst

“Dat betekent dat ik in mijn laatste jaren als bestuurder dichter bij mezelf en dichter bij de cliënt ga staan. Dit jaar gebruik ik om een aantal zaken in beweging te zetten. Aan de inhoud te sleuren en dan te gaan denken over de rest van mijn toekomst. Ja, deze crisis heeft me echt op mezelf teruggeworpen en mij ook doen inzien dat ik in de nabije toekomst ook nog wel een rol voor de samenleving kan en wil spelen. Daar ligt mijn uitdaging.”

“Ik hoop dat de ordening in ‘waardering’ van beroepen gaat veranderen. Deze tijd heeft laten zien dat medewerkers in de sectoren ‘zorg en gezondheid’ en ‘onderwijs en opvoeding’ er op cruciale momenten staan. Zij blijken de vitale schakels in de samenleving. De aantrekkingskracht van deze beroepen wordt door deze coronacrisis ‘rijker en betekenisvoller’. In de nieuwe realiteit bieden deze beroepen de mogelijkheid je te ontplooien met welzijn en welbevinden als ultieme drivers van ontplooiing en kwalitatieve groei. Dit met als doel te worden wie we zijn. En dat is hard nodig. We zijn namelijk flink weggedreven. Laten we al zwemmend de overkant halen, met een nat pak, dat wel, maar dat droogt vanzelf weer op.”

Wil je sparren over positionering en communicatie in tijden van onzekerheid, mail dan naar: fred.roodbeen@marketresponse.nl.